Eksmagazyn.pl

Zanim przejdziemy do konkretów, kilka kwestii ogólnych o split payment, czyli o tym: co to jest, na czym polega i kogo dotyczy.

NA CZYM POLEGA SPLIT PAYMENT

Mechanizm podzielonej płatności polega na tym, że podatnicy podatku VAT mogą dokonywać płatności za nabyty towar lub usługę od innego podatnika VAT w następujący sposób:

– zapłata odpowiadająca wartości sprzedaży netto jest płacona przez nabywcę na bankowy rachunek rozliczeniowy dostawcy;

– pozostała zapłata odpowiadająca kwocie podatku od towarów i usług jest płacona na specjalny rachunek bankowych dostawcy, tzw. rachunek VAT.

DOBROWOLNOŚĆ STOSOWANIA MECHANIZMU SPLIT PAYMENT

Zgodnie z regulacjami dotyczącymi mechanizmu podzielonej płatności, podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku VAT, przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi mogą, ale nie muszą, zastosować mechanizm podzielonej płatności. Oznacza to, że decyzję o zrealizowaniu płatności na rzecz dostawcy przy zastosowaniu mechanizmu podzielnej płatności podejmuje podatnik będący nabywcą towaru lub usługi.

Dobrowolność stosowania tego mechanizmu oznacza także, że nabywca może go stosować w sposób wybiórczy, czyli nie każda faktura VAT dokumentująca nabycie towarów lub usług musi być uregulowana z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Od razu nasuwa się pytanie: czy dostawca może wymusić na odbiorcy, aby ten nie stosował split payment? Dostawca nie może zażądać od nabywcy, aby ten uregulował płatność za nabyty towar lub usługę w całości na zwykły bankowy rachunek rozliczeniowy tego dostawcy. Dostawca i nabywca mają jednak prawo umownie zrezygnować ze stosowania mechanizmu podzielnej płatności.

Ważne! Split payment jest dobrowolny i nie występuje obowiązek jego stosowania.

KIEDY MOŻNA ZASTOSOWAĆ SPLIT PAYMENT

Mechanizm podzielnej płatności znajduje zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do transakcji dokonywanych pomiędzy podatnikami VAT czynnymi. Nie ma natomiast zastosowania w stosunku do zakupów dokonywanych przez konsumentów niebędących podatnikami VAT czynnymi.

Split payment można stosować nie tylko do faktur VAT dokumentujących zakup towarów i usług, ale również do zapłaty dokonywanej przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi, tj. do przedpłat, zaliczek, zadatków, pod warunkiem otrzymania przez nabywcę faktury VAT na taką płatność.

Mechanizm podzielonej płatności ma zastosowanie wyłącznie dla pojedynczej faktury VAT, co oznacza, że nabywca nie może – przy użyciu split payment – uregulować jednorazowo więcej niż jednego zobowiązania wynikającego z jednej faktury VAT wobec dostawcy. W przypadku zobowiązań wynikających z kilku faktur VAT, nabywca będzie zobowiązany każdą fakturę VAT regulować odrębnie.

Przepisy ustawy VAT nie przewidują możliwości stosowania split payment do dokonywania zapłaty w innych formach niż przelew, tj. przykładowo przy użyciu karty płatniczej – albo innych instrumentów bankowości elektronicznej. Stosowanie mechanizmu podzielnej płatności nie będzie też możliwe przy zapłacie gotówką, a także w przypadku kompensat czy też zajęć komorniczych.

Mechanizm podzielnej płatności nie ma też zastosowania dla płatności wyrażonych w walucie obcej, co oznacza, że faktury VAT wystawione w walucie obcej nie mogą być regulowane przy użyciu mechanizmu podzielnej płatności.

Tyle z zasad ogólnych. Przejdźmy teraz do tych kwestii, które okazały się problematyczne.

RACHUNEK VAT

Co stanie się w sytuacji, gdy dostawca nie ma rachunku VAT, a nabywca zastosuje mechanizm podzielnej płatności do realizowanej zapłaty na rzecz dostawcy? Kiedy mogą pojawić się takie okoliczności?

Zdarza się, że przedsiębiorcy jednoosobowo prowadzący działalność gospodarczą posługują się wyłącznie rachunkiem bankowym prywatnym i nie mają założonego tzw. firmowego rachunku bankowego. Jeżeli ten podatnik na fakturze VAT wskaże numer prywatnego rachunku bankowego, a nabywca dokona przelewu przy użyciu split payment, to niestety środki tak przelane zostaną przez bank cofnięte i to niestety na rachunek VAT nabywcy, czyli tego, który przelew realizował. Z kolei środki na rachunku VAT mogą być przeznaczone – co do zasady – wyłącznie na zapłatę podatku VAT do organu podatkowego albo na zapłatę podatku VAT na rzecz innych dostawców. Niestety środki pieniężne zgromadzone na rachunku VAT nie mogą być wykorzystywane na własne potrzeby związane z działalnością gospodarczą, gdyż służą wyłącznie na zapłatę podatku VAT. Gdy znajdziemy się w takiej sytuacji, tj. pomimo dokonania przelewu przy użyciu split payment środki na podatek VAT zostaną cofnięte na nasz rachunek VAT, to jedyne, co możemy zrobić, to niezwłocznie uregulować wobec kontrahenta kwotę podatku VAT na jego zwykły rachunek bankowy, a cofnięte środki finansowe i zgromadzone na naszym rachunku VAT należałoby przeznaczyć na zapłatę na rzecz innych dostawców albo na zapłatę podatku VAT do urzędu skarbowego.

TYTUŁ PRZELEWU PRZY SPLIT PAYMENT

Co dzieje się, gdy nasz nabywca – przelewa nam na rachunek VAT środki finansowe nieprawidłowo – oznaczając tytuł przelewu?

Należy zwrócić uwagę na fakt, iż przepisy dotyczące split payment wyraźnie wskazują, jak powinien być oznaczony przelew i zgodnie z tymi przepisami, w tytule przelewu musi zostać wskazany numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność. Niestety praktyka pokazuje, że nabywcy często uiszczają, płatności przy użyciu split payment, nie wskazując numeru faktury, ale podając np. numer zamówienia, numer faktury pro forma itp.

Uwaga! Takie oznaczenie jest nieprawidłowe i może skutkować problemami z odzyskaniem kwoty podatku VAT zgromadzonego na rachunku VAT, jak i problem po stronie samego nabywcy, który z kolei może mieć kłopot z odliczeniem podatku naliczonego VAT.

Wobec tego ważne jest, abyśmy zwracali uwagę na prawidłowe oznaczanie tytułu przelewu, bowiem niedochowanie tego obowiązku może wywołać nieznane na ten moment jeszcze negatywne skutki podatkowe zarówno dla nabywcy, jak i dostawcy.

Co jednak zrobić, gdy zdarzy się, że albo to my się pomylimy i wskażemy nieprawidłowe oznaczenie w tytule przelewu, albo nasz klient, ureguluje płatność, wskazując nieprawidłowe dane w tytule przelewu? Proponuję wtedy skontaktować się odpowiednio z nabywcą lub dostawcą i uzgodnić na piśmie, z jakiego tytułu został dokonany przelew.

OMYŁKOWA PŁATNOŚĆ NA RACHUNEK VAT

Co w sytuacji, gdy otrzymamy płatność na rachunek VAT przez pomyłkę albo nie potrafimy zidentyfikować płatności z określoną transakcją sprzedaży?

W tym przypadku niezwłocznie musimy zwrócić kwotę podatku VAT z naszego rachunku VAT na rachunek VAT podmiotu, od którego otrzymaliśmy płatność. Brak reakcji z naszej strony będzie skutkować tym, że ponosimy solidarną odpowiedzialność za niezapłacony podatek VAT przez podmiot, który faktycznie był adresatem kwoty podatku VAT.

Warto zatem weryfikować tytuły wpływów na nasz rachunek VAT. Niestety w przypadku wielotysięcznych transakcji może się to okazać trudne albo nawet niemożliwe. Niemniej jednak brak możliwości weryfikacji nie powoduje, że jesteśmy zwolnieni z odpowiedzialności solidarnej.

PODSUMOWANIE

Opisane sytuacje, nie są jedynymi, ale obecnie te najczęściej występują. W kolejnym materiale opiszę, co nam może dać mechanizm split payment i czy rzeczywiście chroni nas przed ewentualnymi nadużyciami innych podmiotów.

Tymczasem życzę wszystkim Czytelnikom, aby nie musieli się martwić split paymentem.

Autor: Beata Hudziak, partner zarządzający, doradca podatkowy 8Tax Doradztwo Podatkowe sp. z o.o

Partner cyklu – 8Tax Doradztwo Podatkowe sp. z o.o