Eksmagazyn.pl

Henrietta Lacks przyczyniła się do rozwoju medycyny w sposób, jakiego nie wyśniłaby sobie w najbardziej fantazyjnych snach. Do 2010 roku, kiedy ukazała się biografia Amerykanki, autorstwa Rebecci Skloot, o samej Henrietcie niewiele było wiadomo. A wielka szkoda, bo to właśnie od niej pochodzi najsłynniejsza linia komórkowa wywodząca się z komórek raka szyjki macicy, na którego cierpiała. Wykorzystano je w badaniach nad genami powodującymi raka i nad tymi, które hamują jego rozwój. Dzięki nim opracowano leki, m.in. na białaczkę, opryszczkę, grypę, hemofilię i chorobę Parkinsona, szczepionkę na Polio. Co więcej używano ich w badaniach nad wchłanianiem laktozy, chorobami przenoszonymi drogą płciową oraz zapaleniem wyrostka robaczkowego. Listę można wydłużyć o jeszcze kilka pozycji.

Czarnoskóra farmerka
Kim była Henrietta Lacks? Kobieta, która bez swojej wiedzy i zgody(!) przyczyniła się do rozwoju medycyny? Henrietta urodziła się 1 sierpnia 1920 r. w Roanoke w Virginii, jako Loretta Pleasant. Zmarła z powodu raka szyjki macicy w wieku 31 lat, w 1951 r.
Henrietta (tego imienia zaczęła używać później) żyła i pracowała na farmie tytoniu. Tam zaszła w ciążę w wieku 14 lat z kuzynem Davidem Lacksem. Potem para miała jeszcze córkę (dziewczynka była osobą niepełnosprawną), następnie w 1941 r. wzięli ślub. Małżeństwo przeniosło się do Maryland, gdzie Henrietta urodziła jeszcze trójkę dzieci. 29 stycznia 1951 r. Henrietta trafiła do Johns Hopkins Hospital z objawami bólu brzucha i krwawieniem. Lekarz szybko rozpoznał u niej raka szyjki macicy. Podczas leczenia naświetlaniami, lekarz bez wiedzy Henrietty pobrał od niej fragmenty chorego narządu. Kobieta zmarła 4 października 195 1 r. I w tym momencie tak naprawdę rozpoczyna się niezwykła historia Henrietty.

Tak powstała HeLa
Komórki pochodzące z jej ciała powędrowały do laboratorium dr George’a Otto Gey’a. Uczony zauważył niezwykłą właściwość komórek pochodzących od zmarłej Henrietty. W przeciwieństwie do innych, które badał, te były bardzo wytrzymałe i potrafiły długo przetrwać. Gey wyizolował i pomnożył je. Tak powstała HeLa – linia komórkowa, która zrewolucjonizowała medycynę. John Salk użył HeLi do wyprodukowania szczepionki na Polio. W 1955 r., w związku z tym, że zapotrzebowanie na nie w medycynie rosło, komórki HeLi zostały sklonowane. Od tamtego czasu niemal 10 tys. patentów związanych z komórkami HeLa zostało zarejestrowanych.
Rodzina Henrietty dowiedziała się o sekwencji komórek HeLa w latach 70., kiedy to jeden z naukowców skontaktował się z członkami rodziny Henrietty, aby móc pobrać od nich materiał genetyczny oraz próbki krwi do badań. Liczne pytania rodziny Henrietty Lacks, od momentu nabycia przez nich wiedzy o HeLi, pozostały bez odpowiedzi. Cała sprawa nabrała rozgłosu w 1998 r. po filmie dokumentalnym nakręconym przez BBC. Sprawę rodziny Lacksów opisała też Rebecca Skloot w książce „The Immortal Life of Henrietta Lacks”. W 2010 roku chęć opowiedzenia historii Henrietty (była Afroamerykanką) na srebrnym ekranie zadeklarowała Oprah Winfrey.
Odkąd sprawa nabrała rozgłosu, instytucje, które korzystały z komórek Henrietty zaczęły o tym otwarcie mówić. Henrietta Lacks została pośmiertnie uhonorowana przez Morgan State University. Rodzina Lacksów otrzymała liczne podziękowania od instytucji za wkład Henrietty w rozwój medycyny.

Cały tekst dostępny w drukowanym wydaniu EksMagazynu (nr 27).