Eksmagazyn.pl

EksMagazyn: „Wypalenie zawodowe”, czyli co?
Sabina Rzepka: Wypalenie zawodowe, potocznie mówiąc, to zniechęcenie do wykonywania pracy, ciągłe uczucie przemęczenia, lęk, pesymistyczne nastawienie.
Używając fachowej terminologii (Buser Kaul-Hecker, 2003)powiedzielibyśmy, że: „Syndrom wypalenia zawodowego jest stanem wyczerpania o charakterze fizycznym, duchowym lub uczuciowym, który rozwija się powoli lub objawia nagle w pracy zawodowej, rodzinie, związku, powstając na skutek długotrwałej presji, nadmiernych oczekiwań, często objawiający się niechęcią, odrazą i chęcią ucieczki, cynizmem, negatywizmem, rozdrażnieniem i poczuciem winy”.

Brzmi dość poważnie. A jakie są najczęstsze przyczyny wystąpienia tego syndromu?
Wypalenie zawodowe grozi przede wszystkim osobom, które nie wykonują pracy zgodnie ze swoim powołaniem, czy talentem. Praca dla takich osób to zazwyczaj zło konieczne. Często przychodząc do pracy myślą tylko o tym, żeby z niej jak najszybciej wyjść. W takiej sytuacji, praca nie daje poczucia dumy i spełnienia, a jedynie wywołuje frustracje.

Czy wiąże się to w jakiś sposób z ilością przepracowanych lat w danym miejscu, bądź na konkretnym stanowisku?
Trudno to określić jednoznacznie. Zawsze, jeżeli wykonujemy pracę tylko dla pieniędzy, a zakres obowiązków jest dla nas udręką, wypalenie zawodowe zacznie nam towarzyszyć. I to nie po 10, czy 20 latach, ale symptomy będziemy odczuwać już po dwóch, trzech latach. Niestety tak w życiu bywa, że jeżeli nie idziemy swoim torem, nie czujemy się na swoim miejscu w życiu, dochodzimy do momentu, gdzie czujemy się jak w klatce i przysłowiowo mówiąc dusimy się.

Ale zgaduję, że wykonywanie tych samych obowiązków i praca w tym samym otoczeniu przez wiele lat raczej nie pomaga?
Niestety, nie pomaga. Wypalenie zawodowe często odczuwają osoby, które w tym samym zawodzie pracują przez wiele lat, głównie dlatego, że ich obraz dnia codziennego nie zmienia się. Jeżeli pracodawca nie ma możliwości zaproponowania pracownikowi ścieżki kariery wewnątrz firmy, na przykład awansu, przesunięcia na inne stanowisko lub powierzenia innych, bardziej odpowiedzialnych zadań, to będzie on odczuwał wypalenie zawodowe. Często też na wypalenie zawodowe narażone są osoby, których praca opiera się na tzw. relacjach międzyludzkich, praca, która związania jest z szeroko rozumianym niesieniem pomocy drugiemu człowiekowi i zaangażowaniem emocjonalnym w problemy innych osób.

Co należy do głównych objawów charakteryzujących „wypalenie zawodowe”?
Możemy wyróżnić cztery podstawowe symptomy wypalenia zawodowego:
– Wyczerpanie. Czujemy osłabienie  i zmęczenie, które niestety towarzyszy nam na co dzień. Zaczynamy być obojętni na problemy, sprawy, obowiązki jakie mamy przed sobą w pracy.
– Rozczarowanie i brak poczucia własnej wartości. Wielu z nas dąży w życiu do tego, aby zyskać uznanie innych. Często słyszymy, że nasz kolega, czy koleżanka pracuje na 200% i właśnie takie osoby, jeżeli nie zostaną docenione często przeżywają duże rozczarowanie, a ich poczucie własnej wartości niestety bardzo się obniża.
– Zanik autentyczności. Z czasem osoby wypalone zawodowo zaczynają funkcjonować mechanicznie, niczym roboty. W języku fachowym mówi się wtedy o depersonalizacji. Pod względem emocjonalnym otoczenie zauważa postawę bardzo negatywną, cyniczną.
– Uczucie słabnącej efektywności. Osoby wypalone zawodowo czują, że nie potrafią sprostać stawianym im zadaniom. Otacza ich lęk, że nie radzą sobie już w pracy, ze inni są lepsi, a im więcej wkładają wysiłku w wykonanie zadania, tym gorzej im to wychodzi.

Rozmawiała: Katarzyna Bąk