Eksmagazyn.pl

Istniejącą już, ogólnopolską bazę Nencki Affective Word List (NAWL) stworzył zespół polskich psychologów. Zawartych jest w niej blisko 3 tys. popularnych polskich słów (rzeczowników, czasowników i przymiotników) wraz z informacjami o tym, jakiego rodzaju emocje (szczęście, złość, smutek, strach, wstręt) kojarzyły się Polakom z tymi słowami oraz jak bardzo te słowa są pobudzające. Informacje te opracowane zostały na podstawie ocen ponad 500 osób, które zaproszono do udziału w projekcie badawczym. Dzięki temu można było rozsądzić, które ze słów są nacechowane różnymi emocjami, a które można uznać za te bardziej neutralne.

Z bazy opracowanej przez Monikę Riegel i Małgorzatę Wierzbę z Instytutu Nenckiego wynika np. że „awaria” i „komar” są wśród rzeczowników, które intensywnie i jednoznacznie kojarzą się nam się ze złością, „lawina” i „skalpel” – ze strachem, „ścieki” i „padlinę” powiążemy ze wstrętem, „żałobę” i „kondolencje” – określimy najczęściej jako słowa smutne, a „weekend” i „zwycięstwo” – jako wywołujące szczęście.

- Spośród podstawowych emocji (ang. basic emotions) najłatwiej wywołać językiem poczucie szczęścia. Mamy tendencję – nazywaną positivity bias of language – do wiązania języka z pozytywnymi emocjami. Słowa, które są nam bardziej znane z dużym prawdopodobieństwem będziemy określali jako pozytywne. Znacznie trudniej natomiast jest wzbudzić słowami wyizolowanymi z kontekstu emocje negatywne, zwłaszcza wstręt - mówi Małgorzata Wierzba.

Z przeprowadzonych analiz wynika też, że sporo mamy takich słów, które nie wzbudzają wyłącznie jednej emocji albo są raczej neutralne. Do neutralnych zaliczyć można m.in. „stronę” „miesiąc” czy „rękę”. Dobrym przykładem na słowo, które nie kojarzy się w sposób jednoznaczny jest natomiast wyraz „praca”, który z jednej strony kojarzy się ze szczęściem, a z drugiej ze strachem czy smutkiem. W bazie nie ma słów, które uznać można za wulgarne, obraźliwych, odnoszących się do seksualności i narządów płciowych.

Kierownik zespołu badawczego, dr Artur Marchewka zaznacza, że baza może znaleźć wiele zastosowań, np. przydaje się lingwistom w badaniach języka, psychologom klinicznym w badaniu, czy pacjenci prawidłowo potrafią rozpoznawać emocje, a kognitywistom – w badaniu funkcjonowania mózgu. Dzięki analizie procesów oddziaływania niektórych słów możliwe jest precyzyjne porównanie emocji zawartych m.in. w różnych środkach przekazu.

Lista pozwala również porównywać odczucia Polaków wobec różnych słów. Np. słowo „mama”, choć znajduje się wśród pierwszej dziesiątki słów najbardziej kojarzonych ze szczęściem, to oceniane jest też czasem jako słowo smutne. Znacznie niżej w zestawieniu kojarzonych ze szczęściem słów wylądował „tata”, którego znajdziemy dopiero w czwartej setce takiego zestawienia. Wyraz ten również czasem kojarzy się ze smutkiem, ale bardziej – ze złością.

Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl